Tìm kiếm tin tức
                    
          Đồng chí NGUYỄN MẠNH HÙNG
                   Chủ tịch UBND huyện 
Liên kết website

Chung nhan Tin Nhiem Mang

Nét đẹp trong lễ hội moot đeeng – mừng nhà mới của đồng bào Tà ôi, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế
Ngày cập nhật 13/06/2018

Mừng nhà mới là một lễ hội lớn của đồng bào các dân tộc thiểu số anh em sinh sống trên vùng cao A Lưới như Tà Ôi, Pa Cô, Cơ Tu, Pa Hi. Được tổ chức sau khi gia đình, dòng họ dựng xong ngôi nhà mới, với các nghi lễ mang đậm nét đặc trưng riêng của từng dân tộc. Nội dung ý nghĩa của lễ hội mừng vào nhà mới là nhằm tạ ơn các vị Giàng, anh em, bạn bè, buôn làng đã góp công sức, của cải của mình để giúp đỡ gia chủ dựng xong ngôi nhà mới khang trang đẹp đẽ, đồng thời cầu mong các vị Giàng che chở cho ngôi nhà được bền lâu, gia đình mạnh khỏe, con cháu sinh ra được trưởng thành, làm ăn gặp nhiều may mắn, mùa màng bội thu.

 

Trước khi lễ hội mừng nhà mới chính thức được tổ chức, chủ nhà sẽ tiến hành các bước nghi lễ như Tế sống vật tế. Nghi lễ này được gia đình, dòng họ thực hiện trước nghi lễ tế chín vật tế. Nội dung ý nghĩa của nghi thức này là lời cầu khấn với tấm lòng chân thành nhất, mong muốn các vị Giàng về chung vui lễ hội mừng nhà mới.

Sau đó là nghi lễ Ikla’ch deeng - Lễ tẩy rửa, xin vào ở nhà mới. Nghi lễ  này tẩy rửa, xua đuổi tà ma ở ẩn trong các vật liệu làm nhà, trong nền đất dựng nhà, rửa sạch những cái dơ bẩn, ô uế để ngôi nhà, nền đất  được trong lành, sạch sẽ.

Tiếp theo là nghi lễ Cha Pannee’ch abo’h - Cầu phúc, tạo lửa cho nhà mới. Đây là phần nghi lễ hết sức quan trọng trong nghi thức vào nhà mới, vừa xua đuổi tà ma, những cái xấu, cái bẩn ra ngoài, đồng thời cầu cho những cái tốt lành, của cải đầy nhà, cầu cho bếp lửa luôn được giữ đỏ, gia đình được no đủ, sung túc.

Tiếp đến là Nghi lễ chính Tâl lo’k deeng - Khánh thành nhà. Theo quan niệm của Người Tà Ôi, vào ngày mùa trăng lên cao, sau rằm khoảng 03 ngày là thời điểm đẹp nhất để tổ chức lễ. Lễ  hội mừng nhà mới là ngày vui của gia đình, dòng họ, cả buôn làng, thông gia và thợ thầy cho nên sẽ được tổ chức linh đình trong vòng 03 ngày 2 đêm. Người Tà Ôi cũng quan niệm rằng buổi sáng là dương, là thể hiện cho sự sinh sôi phát triển của vạn vật cho nên lễ hội luôn được bắt đầu vào buổi sáng sớm ngày hôm nay và kết thúc vào rạng sáng ngày hôm sau.

Lễ vật tế cho ngày lễ hội chính để tế  gồm; 01 con dê, 02 con lợn to, 02 con gà trống, xôi, cá. Nghi thức cúng: Chủ nhà hoặc thầy cúng do chủ nhà nhờ là người đứng lễ, trong các phần cúng chủ yếu là nam giới tham gia. Khi mọi vật cúng đã chuẩn bị xong thì dọn ra giữa nhà, nơi có Cũi thờ Giàng (Giàng nhà cửa), các lễ vật được đặt trong 03 mâm, gồm 01 mâm cho các vị Giàng trời đất che chở, 01 mâm cho Giàng nhà cửa, 01 mâm cho Tổ tiên, những vong hồn lưu lạc nơi đất ở mới. Dùng lễ: Sau khi cúng xong, chỉ có chủ lễ và người già mới được ăn các lễ vật cúng, vì thế tùy thuộc vào số người tham gia cúng để dọn đồ cúng, ăn không hết thì chủ nhà cất để ăn vào các bữa sau đó.

Sau nghi lễ Tâl lo’k deeng chủ nhà sẽ thực hiện nghi lễ  Par choo pa nor -  Lễ cảm ơn thợ và những người góp công làm giúp nhà mới. Khi những người thợ và những người góp công làm giúp nhà mới tới tham dự buổi lễ đã tới đông đủ, gia chủ trân trọng đón tiếp, mời ngồi vào mâm đã được chuẩn bị trước, sau đó thực hiện nghi lễ giao mâm, nhận mâm biếu lễ vật gồm 01 con heo, 05 ống cá, 05 thùng nếp; Các lễ vật này một nửa được chia cho tất cả những người thợ và người phụ giúp làm nhà, một nửa giao lại cho chủ nhà để tiếp khách. Ý nghĩa của nghi lễ này nhằm bày tỏ lòng biết ơn chân thành của gia chủ đối với  thợ và những người góp công giúp chủ nhà hoàn thành xong ngôi nhà mới.

Nghi lễ Par choo pa nor kết thúc, những người thợ và người góp công thực hiện nghi lễ Pa nor ta ving deeng, tức là biếu cho gia chủ một con lợn, 01 chum rượu mía, 5 thùng nếp. Ý nghĩa của nghi lễ là để cầu phúc cho chủ nhà nhằm tạo lộc, sống trong ngôi nhà mới được bền lâu, mạnh khỏe, no đủ và hạnh phúc.

Phần nghi lễ Pa nor ta ving deeng đã xong thì gia chủ tổ chức cho khách mời và tất cả các thành viên trong gia đình, anh em, bạn bè, hàng xóm láng giềng vào tham gia nghi thức Pan jưt, carlơiq palư deeng - Lễ ăn mừng nhà mới. Múa hát quanh ngôi nhà mới với điệu mua Ri Răm, Za Zứt truyền thống, đem lời ca tiếng hát thay cho lời chúc tốt đẹp đến với gia chủ. Lễ hội mừng nhà mới kéo dài trong vòng 01 ngày 01 đêm tròn và cho đến trưa ngày hôm sau. Ý nghĩa của nghi lễ này là thể hiện niềm vui mừng của gia đình, dòng họ, bạn bè thân hữu khi đã dựng xong ngôi nhà mới khang trang, đẹp đẽ hơn, cầu mong gia chủ  vào nhà mới sẽ gặp nhiều may mắn, làm ăn khấm khá, cuộc sống no đủ sung túc, bình an.      

Sau khi nghi lễ ăn mừng kết thúc, gia chủ thực hiện một nghi lễ cuối cùng đó là Pachoo tu mooi - Tiễn khách. Mời các bên thông gia để cảm ơn vì đóng góp công, của cho lễ vào nhà mới, biếu lễ vật cho các bên thông gia mang về như lợn, gà, nếp, cá ống, chiếu, zèng… Ý nghĩa của nghi lễ Tiễn khách là để cảm ơn các vị khách đã đến chung vui cùng gia đình, đồng thời báo cho tổ tiên của 2 bên chủ và khách biết là lễ hội được tiến hành suôn sẻ và kết thúc tốt đẹp.

Khi mọi việc xong xuôi, khách đã về hết thì chủ nhà thực hiện nghi lễ cuối cùng là Thoar jê proaq - Cáo việc. Khấn báo cho Giàng Đeeng (Giàng nhà cửa) biết là mọi việc đã xong, xin được lấy ngày tốt để bắt đầu sản xuất, cầu xin mọi việc được suôn sẻ, bình an.

Mừng nhà mới là một lễ hội lớn của đồng bào Tà Ôi nói riêng và của đồng bào các dân tộc thiểu số phía tây Thừa Thiên Huế nói chung, thể hiện tính nhân văn sâu sắc giữa con người với con người, giữa anh em trong gia đình, dòng họ, bạn bè, hàng xóm láng giềng cùng chung sống, giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau phát triển, cùng nhau dựng xây quê hương ngày càng giàu đẹp.

Lễ hội mừng nhà mới là một nét văn hóa đặc sắc trong kho tàng văn hóa của đồng bào được gìn giữ cho đến ngay nay và truyền lại cho thế hệ mai sau tiếp tục bảo tồn và phát huy hơn nữa những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, góp phần làm giàu thêm nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. 

Lê Thị Thưi
Các tin khác
Xem tin theo ngày  

                                                        

Thống kê truy cập
Truy câp tổng 29.284.490
Truy câp hiện tại 6.669