Lễ Aza đánh dấu thời điểm kết thúc của một năm làm việc vất vả và mở ra một năm mới với hy vọng vào những điều tốt đẹp hơn trong cuộc sống. Đây là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính đến các Yàng (Yàng tro, a ưm, đaq, sooq....). Lòng biết ơn đến mẹ của các loại giống cây trồng đặc biệt là mẹ Lúa đã nuôi dưỡng lớp lớp con cháu từ thế hệ này đến thế hệ khác. Điều đặc biệt vào thời điểm tiến hành lễ Aza của mỗi làng, mỗi dòng họ có khác nhau vì ngày tổ chức do làng, trưởng họ quyết định. Tuy nhiên, Aza của tất cả các làng đều được tổ chức trong tháng 11 âm lịch.
Aza được chia làm hai phần, đó là phần Lễ và phần Hội. Nếu ở dân tộc Tà ôi, Cơ tu chỉ tổ chức phạm vị gia đình, dòng họ thì ở người Pa cô lại tổ chức cả làng, mang tính cộng đồng, quy mô nhiều hơn. Quy trình Lễ hội cũng thể hiện rõ sự khác biệt, điều này nói lên sự phong phú đa dạng về văn hóa của mỗi dân tộc ở vùng cao A Lưới.
- Bước 1: Lễ tẩy rửa ‘a xa- a rah’.
- Bước 2: Lễ chuẩn bị vật chất ‘Cha chọot’.
- Bước 3: Lễ Ca Coong tro “ Mời mẹ lúa”
- Bước 4: Lễ Bayh A za “ Cúng A za”
- Bước 5: Nghi lễ ăn tết Aza chung ‘ Ngọi Aza - cha pa chung’.
Sau khi phần Lễ kết thúc mọi người trở về nhà để chuẩn bị phần Hội tiếp đón khách. Già làng cùng các Trưởng họ đi đến từng gia đình để hỏi thăm chúc tụng, cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng được bội thu. Bên ánh lửa bập bùng, họ cùng nhau ca hát, nhảy múa bằng điệu Aza, Poon, Ẹo và cùng đối đáp với nhau bằng những làn điệu dân ca ‘Kâr lơợi’ ‘Târ a’ ‘Xiềng’ ‘Cha chấp’.. cùng nhịp trống, tiếng chiêng bằng giai điệu ‘Pâr lư’ ấm áp tình người. Các món ăn, thức uống đặc biệt đã được chuẩn bị lâu nay cũng được dọn ra đãi khách, họ cùng vui chơi chúc nhau cho đến khi lễ hội kết thúc.
Lễ hội Aza là một trong những nét văn hóa tốt đẹp, độc đáo của đồng bào các DTTS huyện A Lưới cần được gìn giữ, phát huy và duy trì hàng năm. Lễ hội Aza cũng đã thể hiện tình cảm gắn bó thiêng liêng của con cháu làng bản. Mùa xuân mới lại sắp về, hi vọng lễ hội Aza đẹp đẽ ấm áp tình người này sẽ sống lại vui tươi, rộn ràng trên khắp các bản làng của các tộc người Pa cô, Tà ôi, Cơ tu, Pa hy cùng các dân tộc anh em khác đang sinh sống trên đại ngàn dãy Trường Sơn hùng vỹ.
Năm nay, trong “Tuần Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam” được tổ chức tại Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội. Lễ hội Aza của tộc người Tà ôi, huyện A Lưới sẽ được tái hiện lại vào lúc 8h ngày 17/11/2015.
Riêng ở huyện, các địa điểm diễn ra Lễ hội Aza được tổ chức lồng ghép vào dịp ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc 18/11/2015, cụ thể như sau:
* 8h ngày 13/11/2015 tại Làng A ka 2, xã A Roàng (Đại diện dân tộc Tà ôi);
* 8h ngày 14/11/2015 tại Làng A Ning, xã Hồng Bắc (Đại diện dân tộc Pa cô);
* 8h ngày 15/11/2015 tại Làng Cha đu, xã Hương Nguyên (Đại diện dân tộc Cơ tu);
.jpg)
