Cùng với đó, chỉ đạo UBND huyện, cấp ủy các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số huyện A Lưới. Chú trọng đến việc kết hợp chặt chẽ giữa văn hóa và du lịch, tạo được mối quan hệ hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, giữa tăng trưởng kinh tế với các mục tiêu về văn hóa, môi trường cảnh quan, đảm bảo phát triển nhanh, bền vững.

UBND huyện đã ban hành Đề án số 08/ĐA-UBND, ngày 8/7/2021 về Bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số huyện A Lưới giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn đến năm 2030; Kế hoạch số 182/KH-UBND ngày 14/7/2023 về cắm mốc khoanh vùng bảo vệ 04 điểm di tích lịch sử cách mạng trên địa bàn huyện; thành lập Ban Chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án nhằm huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 06 của Huyện ủy.

Sau 03 năm triển khai, thực hiện, công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số huyện A Lưới đã đạt nhiều kết quả quan trọng:

Về văn hóa vật thể

Sau gần 03 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 06 của Huyện ủy, công tác quản lý, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, nhất là văn hóa vật thể luôn được chú trọng bảo tồn và phát huy. Hiện trên địa bàn huyện có 150 nhà sinh hoạt cộng đồng, trong đó đã khôi phục được 20 nhà Rông truyền thống của dân tộc Tà Ôi; 03 nhà Gươl truyền thống của dân tộc Cơ Tu; 01 Moong truyền thống của dân tộc Pa Cô; xây dựng Trung tâm sinh hoạt văn hóa cộng đồng các dân tộc; Trung tâm Thông tin Du lịch cấp huyện; 03 Trung tâm trưng bày hiện vật văn hóa và hiện vật chiến tranh. Đã phục dựng được 03 khu nhà Piing truyền thống của dân tộc Pa Cô và 01 khu nhà Piing truyền thống của dân tộc Cơ Tu. Đáp ứng mong mỏi có “ngôi nhà chung” để bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số của bà con nhân dân huyện A Lưới; Tháng 7/2022, Dự án đầu tư Làng văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số huyện A Lưới được phê duyệt. Tháng 9/2024, đã thành xây dựng giai đoạn I gồm: Khối nhà sinh hoạt cộng đồng chung; Nhà sinh hoạt truyền thống của các dân tộc Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu; đường giao thông, các hạng mục phụ trợ như sân vườn, điện, nước, cảnh quan cây xanh…với tổng kinh phí xây dựng hơn 20 tỷ đồng. Lắp đặt 135 bảng tên làng bằng 3 thứ tiếng: Việt, Anh và tiếng bản địa.

Làng Văn hóa các dân tộc thiểu số huyện A Lưới đã hoàn thành giai đoạn I

Khôi phục, bảo tồn kiến trúc, hoa văn, họa tiết trang trí nhà Gươl truyền thống của dân tộc Cơ Tu tại xã Hồng Hạ. Hình thành thêm 03 Làng Văn hóa du lịch gồm: Làng du lịch sinh thái cộng đồng A Lin, xã Trung Sơn; Làng du lịch cộng đồng A Roàng 2, xã A Roàng; HTX du lịch Hồng Hạ, xã Hồng Hạ.

Triển khai xây dựng mô hình bảo tồn các loại giống cây trồng truyền thống; mở các lớp truyền dạy nghề. Đến nay, đã khôi phục được 05 làng nghề truyền thống, 05 hợp tác xã và 01 tổ hợp dệt Dèng. Xây dựng 03 mô hình trải nghiệm: tìm hiểu nghề dệt Dèng dân tộc Tà Ôi, nghề Gốm, nghề Đan lát. Các sản phẩm được tạo ra từ chất liệu Dèng hay đan lát bền, đẹp, có tính thẩm mỹ cao; được đưa đi tham gia triển lãm trong và ngoài nước; được du khách và các nhà thiết kế thời trang quan tâm và ưa chuộng.

Xây dựng Đề án sưu tầm hiện vật phục vụ trưng bày tại Làng Văn hoá các dân tộc thiểu số; đề cương sắp xếp, bố trí các hiện vật văn hóa, hiện vật, kỷ vật chiến tranh tại Nhà trưng bày Trung tâm sinh hoạt cộng đồng các dân tộc huyện A Lưới. Địa điểm chiến thắng Đồi A Bia đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nâng xếp hạng thành di tích lịch sử cấp Quốc gia.

 Về văn hóa phi vật thể

Về các lễ hội truyền thống:

Tổ chức tái hiện các lễ hội để bảo tồn nét đẹp văn hoá như lễ hội: Tâc Ka Coong; Koal; Ân Ninh; A Riêu Car; A Da Koonh (Mừng lúa mới); Mừng Nhà mới - A Riêu Ngọi Đung; tổ chức điểm lồng ghép Lễ hội A Da truyền thống trong dịp ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc; “Đêm Hội A Da Koonh”; tục Đi sim (Pộc Xu); nghệ thuật Tắm Tiên tại làng du lịch cộng đồng sinh thái A Nôr; các nghi thức: cúng dâng Dèng; “Đặt họ Hồ”; A Pier,...

Lễ mừng nhà mới của người Pa Cô

Chỉ đạo tổ chức Lễ hội A Riêu Piing các dòng họ tại các xã Trung Sơn, Hồng Kim, Hồng Thượng đảm bảo đúng phong tục tập quán, không mê tín dị đoan. Tham gia triển lãm, thao diễn nghề dệt Dèng tại triển lãm ảnh về “Một số dòng tranh dân gian tiêu biểu của Việt Nam và nghề thủ công truyền thống Huế”; triển lãm ảnh “Nét đẹp văn hoá truyền thống A Lưới qua nghệ thuật ký hoạ”; tham gia hội thảo “Kết nối Việt Nam”. Tổ chức thành công Ngày hội Vùng cao huyện A Lưới,…

Lễ cúng Giàng của người Tà Ôi

Về văn học nghệ thuật: Chỉ đạo mở các lớp học chữ viết, tiếng nói của các dân tộc Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Cô; tập huấn, truyền dạy, lồng ghép giới thiệu các lễ hội truyền thống, dân ca, dân vũ, dân nhạc nhằm giữ gìn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của các dân tộc; đưa văn hóa truyền thống thấm sâu vào đời sống xã hội.

Tổ chức nghiên cứu, sưu tầm, biên tập, biên soạn các câu ca dao, tục ngữ, câu đố; 123 món ẩm thực của người Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu; sưu tầm các dòng họ, địa danh, tên sông, tên làng, lễ hội…. Hiện nay đang biên tập, in ấn, phát hành 25 ca khúc viết về Đảng, Bác Hồ và ca ngợi quê hương A Lưới; các lễ hội truyền thống của dân tộc; sự tích các dòng họ; sự tích các địa danh bằng 02 ngôn ngữ.

Văn hóa nghệ thuật truyền thống: Tổ chức hoạt động chương trình “Đưa thông tin về cơ sở” về các xã trong dịp Mừng Đảng - Mừng Xuân; tổ chức hoạt động phục vụ các sự kiện trọng đại tại Quảng trường trung tâm huyện; tham gia Liên hoan Nghệ thuật quần chúng tỉnh Thừa Thiên Huế; Liên hoan Diễn Xướng dân gian văn hóa các dân tộc khu vực Trường Sơn - Tây Nguyên; Ngày hội giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch vùng biên giới Việt Nam - Lào; tham gia trình diễn đường phố lễ hội A Da Koonh tại Festival Huế; Ngày hội Văn hóa - Thể thao và Du lịch các dân tộc thiểu số tỉnh Thừa Thiên Huế; Liên hoan NTQC các làng văn hóa; Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, trò chơi truyền thống trong khuôn khổ Chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”,…kết quả đã đạt được nhiều giải thưởng cao.

Thành lập các đoàn nghệ nhân tham gia tái hiện các lễ hội truyền thống và sinh hoạt hàng ngày tại Làng Văn hóa du lịch 54 dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội. Thành lập đội văn nghệ dân gian ở một số xã hoạt động khá hiệu quả.

Văn hóa ẩm thực: Hiện nay đang được người dân bảo tồn và phát huy trong các dịp lễ, tết như: lễ hội A Riêu A Da, A Riêu Piing, A Riêu Car, Lễ Cưới và giới thiệu, phục vụ thực khách tại các điểm du lịch, homestay, các nhà hàng trên địa bàn huyện. Đồng thời giới thiệu quảng bá tại các cuộc Liên hoan ẩm thực do huyện, tỉnh và Trung ương tổ chức. Đã phát hành Cẩm nang 100 món ăn truyền thống nơi miền cao A Lưới.

Việc cưới, việc tang: Thực hiện tốt việc tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên và nhân dân tổ chức lễ cưới, lễ hội và các hoạt động văn hóa theo hướng văn minh, lành mạnh, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn, tiết kiệm, phù hợp với truyền thống văn hóa của các dân tộc; lồng ghép Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” giai đoạn 2021- 2025 với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị (khóa XII) về tiếp tục đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; … Chỉ đạo tuyên truyền, phổ biến và thực hiện tốt các quy định về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, nhằm ngăn chặn và đẩy lùi một số hủ tục lạc hậu, nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; tình trạng tổ chức tang lễ nhiều ngày và ăn uống linh đình đã giảm so với thời gian trước đây.

Công tác quản lý nhà nước về văn hóa được tăng cường. Đặc biệt là Địa điểm chiến thắng Đồi A Bia đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nâng xếp hạng thành di tích lịch sử cấp Quốc gia. Việc đầu tư, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đã trở thành nhân tố thúc đẩy cho phát triển du lịch và kinh tế - xã hội của huyện.

Làng văn các dân tộc thiểu số huyện A Lưới được xây dựng và đưa vào sử dụng hiệu quả sẽ trở thành một biểu tượng sống động cho sự đa dạng văn hóa và là niềm tự hào của toàn huyện, là nơi gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, là cầu nối gắn bó cộng đồng dân cư, tạo thêm một điểm đến du lịch cho du khách và góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội bền vững của huyện A Lưới.

Hoạt động văn hóa dân gian của ngưởi Cơ Tu tại Làng Văn hóa các dân tộc thiểu số huyện A Lưới

Sau 03 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 06, công tác Bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số huyện A Lưới đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Công tác quản lý, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa được triển khai thực hiện khá đồng bộ và kịp thời. Cơ sở vật chất, thiết chế văn hóa được quan tâm đầu tư xây dựng. Nhiều di tích được xếp hạng, khoanh vùng, cắm mốc. Kết hợp hài hòa giữa bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch. Từng bước xây dựng, đa dạng hóa sản phẩm văn hóa, du lịch đặc trưng để giới thiệu, quảng bá hình ảnh, vùng đất và con người A Lưới đến bạn bè trong nước và quốc tế