Đảng và Nhà nước ta đã xác định công tác cán bộ là khâu quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết định tới chất lượng và hiệu quả công việc, là khâu then chốt trong sự nghiệp cách mạng, là một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào những thành công trong sự nghiệp đổi mới đất nước, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Để đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ trên thì làm tốt công tác cán bộ, nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC là một trong những nhiệm vụ cần được quan tâm hàng đầu, trong đó việc thực hiện chế độ, vận dụng chính sách hỗ trợ hợp lí nhằm khuyến khích, động viên CBCCVC không đảm bảo tiêu chuẩn, có sức khỏe và năng lực hạn chế nghỉ việc, thực hiện tốt công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, phân loại, khen thưởng, kỷ luật và đặc biệt là quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm để từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị, tổ chức nhà nước là công việc mang ý nghĩa hết sức quan trọng.

1. Đánh giá thực trạng đội ngũ CBCCVC:

a) Những mặt mạnh:

Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác cán bộ và thực trạng chất lượng của đội ngũ CBCCVC; thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX ngày 18 tháng 3 năm 2002 về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn; cùng với sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền trong những năm qua, đội ngũ CBCCVC đã có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng, việc bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm cán bộ đã được thực hiện đúng tiêu chuẩn, quy định, bước đầu bố trí các chức danh công chức phù hợp với trình độ chuyên môn được đào tạo; việc quản lý, sử dụng công chức đã dần đi vào nề nếp, hầu hết số công chức được tuyển dụng, bổ nhiệm, điều động, luân chuyển đều có trách nhiệm với công việc và vị trí công tác được giao, từng bước thực hiện tốt chế độ tiền lương, quy định đánh giá, khen thưởng, kỷ luật đối với CBCCVC, vì vậy đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC. Đặc biệt là từ khi có Luật CBCC; Luật Viên chức; Nghị định số 114/2003/NĐ-CP; Quyết định số 04/2004/QĐ-BNV; Nghị định số 112/2012/NĐ-CP thì đội ngũ CBCCVC không ngừng được kiện toàn, củng cố, phần lớn được rèn luyện, thử thách trong quá trình công tác, được quan tâm quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức tổ chức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm, góp phần giúp hoạt động của hệ thống chính trị nói chung và Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã nói riêng có chuyển biến và hiệu quả hơn.

Đến nay cơ bản đội ngũ CBCCVC có trình độ chuyên môn, lý luận chính trị và năng lực để thực hiện các nhiệm vụ được giao, góp phần nâng cao các mặt công tác, khơi dậy được nguồn lực của nhân dân, nâng cao trình độ dân sinh, dân trí, dân chủ ở cơ sở, đời sống nhân dân được nâng lên đáng kể, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, chính quyền, đảm bảo an ninh, chính trị, quốc phòng ở các địa phương và trên địa bàn huyện.

b) Những tồn tại, hạn chế:

Cùng với nhiều nỗ lực, cố gắng và sự quan tâm của các cấp, các ngành trong việc xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC thì hiện nay công tác cán bộ đối với đội ngũ CBCCVC trên địa bàn huyện vẫn còn những tồn tại, hạn chế:

- Một số CBCCVC (đặc biệt là cán bộ cấp xã) do chuyển từ cơ chế cũ, được hình thành từ nhiều nguồn nên cơ cấu chưa đồng bộ, trình độ, phẩm chất, năng lực chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn. Hiện nay, nhiều chức danh cán bộ cấp xã chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định, trong đó: chưa đạt chuẩn về trình độ văn hoá 04% (hiện còn 4% cán bộ cấp xã có trình độ Tiểu học); chuyên môn 49,3%; LLCT 08%.

- Do trình độ các mặt của một số cán bộ cấp xã còn quá thấp so với yêu cầu, nhiệm vụ, nên mặc dù đã qua đào tạo, bồi dưỡng nhưng do đầu vào không bảo đảm nên chất lượng sau đào tạo, bồi dưỡng không cao, các lớp bồi dưỡng chủ yếu là ngắn hạn nên hiệu quả thấp dẫn đến cán bộ không biết việc để làm hoặc không đủ khả năng để thực hiện nhiệm vụ.

- Một số chức danh cán bộ cấp xã tuy đã đạt tiêu chuẩn về trình độ, nhưng do độ tuổi cao, năng lực hạn chế lại chưa đủ điều kiện nghỉ hưu, chưa có chính sách hỗ trợ hợp lí nhằm động viên, khuyến khích các cán bộ trên nghỉ việc nên chưa thể bố trí, bổ nhiệm được cán bộ trẻ để thay thế.

- Một số nơi vẫn còn tình trạng cán bộ đi học theo kiểu chạy bằng cấp, để đủ tiêu chuẩn theo quy định; nhiều cán bộ dù đã đạt chuẩn nhưng chưa được đào tạo, bồi dưỡng có hệ thống; một số cán bộ chưa chịu khó học tập, rèn luyện, tác phong công tác, nề nếp làm việc chuyển biến chậm, cán bộ còn thiếu sáng tạo trong việc vận dụng đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước để xây dựng nhiệm vụ chính trị của địa phương, nên chưa có những giải pháp tốt, mang tính đột phá trong thực hiện nhiệm vụ.

- Chất lượng CBCC cơ sở còn thấp so với yêu cầu nhiệm vụ, một số nơi việc tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối, chính sách của cấp trên xuống cơ sở không kịp thời, đầy đủ; việc triển khai thực hiện nhiệm vụ của chính quyền cơ sở còn chậm; giải quyết công việc còn nhiều sai sót, dẫn đến việc khiếu nại, gửi đơn thư vượt cấp... Ngoài ra, vẫn còn một bộ phận không nhỏ CBCC cấp xã ý thức trách nhiệm với công việc không cao, làm việc theo kiểu cầm chừng, trông chờ, ỷ lại vào cấp trên.

- Ở một số địa phương, một số CBCC hoạt động chưa thực sự dựa vào pháp luật, đôi khi còn giải quyết công việc theo ý muốn chủ quan, việc ứng xử với nhân dân, với cộng đồng còn nặng về tập quán, thói quen, tình cảm, một số CBCC tư tưởng dao động, không dám làm việc trong những thời điểm “nóng”,… một số ít cán bộ thiếu tinh thần trách nhiệm với nhân dân, chưa thật sự tâm huyết với công việc, một số ít có biểu hiện suy thoái đạo đức, mất đoàn kết, cơ hội, bè phái, cục bộ gia đình, dòng họ đã làm giảm lòng tin của cán bộ và nhân dân.

- Một số công chức, viên chức (CCVC) cấp huyện tuy có trình độ nhưng năng lực các mặt còn hạn chế, đặc biệt là năng lực, kỹ năng hành chính (thể hiện qua việc ban hành, tham mưu ban hành văn bản, xử lý tình huống hành chính, thực thi công vụ…); một số làm việc thụ động, cầm chừng, trách nhiệm không cao, không nắm rõ tình hình địa phương, tình hình công việc; một số ít có biểu hiện thiếu trách nhiệm, chưa thật sự quan tâm đến cơ sở (một số ít CCVC cấp huyện không biết cán bộ lãnh đạo Đảng uỷ, HĐND, UBND... và kể cả công chức chuyên môn cấp xã theo ngành, lĩnh vực phụ trách);

- Một số CCVC cấp huyện, CBCC cấp xã (kể cả người đứng đầu cơ quan, đơn vị) chưa sử dụng hiệu quả thời gian làm việc; việc chấp hành kỷ cương, kỷ luật hành chính có phần chưa nghiêm; trách nhiệm, tính tiên phong, gương mẫu của công chức là thủ trưởng cơ quan, đơn vị chưa phát huy đúng mức nên có phần ảnh hưởng đến phong cách, tác phong, lề lối làm việc của CCVC, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả hoạt động của cơ quan, đơn vị.

c) Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế:

Nguyên nhân khách quan:

Thứ nhất, do cơ chế cũ để lại, trước những năm 1990 nhà nước có quan tâm đến bộ máy chính quyền cấp xã nhưng các quy định vẫn còn chung chung, chưa có cơ chế chính sách về đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ cấp xã; đến năm 1998 (theo Nghị định số 09/1998/NĐ-CP) mới có cơ chế, chính sách, chế độ đối với CBCC cấp cơ sở, từ đó cán bộ cấp xã được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ, tuy nhiên đến năm 2003 (theo Nghị định số 114/2003/NĐ-CP) thì việc bố trí, bổ nhiệm cán bộ mới thực hiện theo tiêu chuẩn, quy chế cụ thể nên trình độ, năng lực của một số cán bộ đến nay vẫn còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và chất lượng của đội ngũ CBCC.

Thứ hai, thể chế quản lý đội ngũ CBCCVC hiện nay tuy từng bước đã được hoàn thiện nhưng vẫn còn nhiều bất cập. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý cán bộ cấp xã như các quy định về trợ cấp thôi việc, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã chưa cụ thể, hợp lí, quy định về xử lý kỷ luật cán bộ cấp xã chưa có (trừ cán bộ thuộc UBND cấp xã); mà đặc biệt là chế độ chính sách đối với CBCCVC còn thấp dẫn đến một số CBCCVC không toàn tâm, toàn ý cho công việc, không thu hút được lực lượng tri thức trẻ được đào tạo chính quy, trình độ cao vào công tác tại các cơ quan nhà nước mà đặc biệt là về công tác ở cơ sở; đồng thời chưa có chính sách đãi ngộ hợp lí nhằm thu hút cán bộ và sinh viên giỏi có trình độ Đại học, trên Đại học về công tác tại xã.

Thứ ba, nguồn lực cán bộ trên địa bàn huyện còn hạn chế; số lượng, chất lượng của đội ngũ cán bộ và sinh viên tốt nghiệp các trường đào tạo còn thấp nên việc lựa chọn, bố trí, bổ nhiệm CBCCVC giỏi, có năng lực vào làm việc tại huyện, xã, thị trấn gặp nhiều khó khăn. Một số chức danh cán bộ cấp xã chưa đạt chuẩn về trình độ chuyên môn, một số CBCC cấp xã năng lực công tác còn hạn chế, tư tưởng cũ “sống lâu lên lão làng”, không chịu khó học tập, rèn luyện, thay đổi tác phong, nề nếp làm việc nên không theo kịp và đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp đổi mới.

Nguyên nhân chủ quan:

Ngoài ra, trách nhiệm và quyền hạn của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị chưa thể hiện rõ nên trong công tác đề bạt, quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ chủ chốt có nơi, có lúc còn lúng túng, thiếu sự quan tâm, quyết tâm, chưa mạnh dạn đột phá, vẫn ưu tiên người có kinh nghiệm, trong khi nhiều CBCCVC có năng lực lại không được thử thách làm giảm quyết tâm và ý chí phấn đấu của đội ngũ CBCCVC, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả công việc.

2. Các giải pháp thực hiện trong thời gian tới:

- Rà soát, tổng hợp đội ngũ CBCCVC không đạt tiêu chuẩn theo quy định, CBCCVC đạt chuẩn về trình độ nhưng có độ tuổi cao, năng lực hạn chế chưa đủ điều kiện nghỉ hưu để xem xét từng trường hợp cụ thể;

- Đề xuất, vận dụng hợp lý chính sách khuyến khích đối với cán bộ cấp xã không đạt tiêu chuẩn theo quy định, cán bộ có độ tuổi cao, năng lực hạn chế chưa đủ điều kiện nghỉ hưu tự nguyện nghỉ hưu trước tuổi, nghỉ thôi việc;

- Đề nghị cấp có thẩm quyền quy định chế độ tiền lương và định mức biên chế đối với CBCCVC phù hợp với từng khu vực, vùng, miền và phân loại đơn vị hành chính các cấp; đề xuất ban hành quy chế, chính sách thu hút cán bộ, sinh viên giỏi có trình độ Đại học, trên Đại học về công tác tại xã;

- Phối hợp thực hiện tốt việc bố trí, bổ nhiệm cán bộ cấp xã; đặc biệt quan tâm và thực hiện tốt công tác quy hoạch, bồi dưỡng và bổ nhiệm lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, tổ chức nhà nước; trong năm 2014, 2015 phối hợp, tham mưu cho Ban Thường vụ Huyện uỷ, phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội cấp huyện, phối hợp chỉ đạo Đảng uỷ các xã, thị trấn phấn đấu làm tốt công tác nhân sự Đại hội Mặt trận TQVN, Đại hội Đảng các cấp, tiến tới chuẩn bị nhân sự cho HĐND, UBND nhiệm kỳ 2016 - 2021;

- Thực hiện việc bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, giới thiệu bầu cử các vị trí cấp trưởng của các cơ quan, đơn vị, tổ chức nhà nước phải đảm bảo yêu cầu về trình độ (Đại học trở lên, ưu tiên học chính quy), năng lực tốt và có trình bày đề án, kế hoạch hoặc giải pháp tốt phát triển ngành, lĩnh vực liên quan (điều kiện đặc biệt có thể miễn);

- Đổi mới và nâng cao chất lượng đánh giá, phân loại CBCCVC (có sự tham gia nhận xét của các cơ quan, đơn vị cấp huyện đối với đánh giá CBCC cấp xã và có sự tham gia nhận xét của cấp xã, cơ quan cùng cấp có liên quan theo từng ngành tương ứng đối với đánh giá CCVC cấp huyện); nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị cấp huyện trong việc hướng dẫn, chỉ đạo, theo dõi, đánh giá đội ngũ CBCCVC; xây dựng kế hoạch, quy hoạch, làm tốt công tác quy hoạch CBCCVC; kiên quyết xử lý đối với CBCCVC trì trệ, không hoàn thành nhiệm vụ, kịp thời thay thế, luân chuyển và mạnh dạn đề bạt công chức trẻ có năng lực, đủ sức đảm đương nhiệm vụ theo yêu cầu mới;

- Phối hợp thực hiện tốt công tác lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do Hội đồng nhân dân cấp huyện, cấp xã bầu hoặc phê chuẩn theo quy định tại Nghị quyết số 35/2012/NQ-QH13;

- Phối hợp thực hiện tốt việc giao ban định kỳ (theo tháng hoặc quý) giữa cơ quan cấp huyện và cán bộ, công chức cấp xã để nhận xét, đánh giá, hướng dẫn kịp thời công tác chuyên môn; xây dựng quy chế và tăng cường công tác điều động, luân chuyển CBCC cấp huyện về làm việc tại xã, thị trấn và CBCC cấp xã lên làm việc ở huyện; thực hiện tốt quy định về chuyển CBCC cấp xã thành công chức cấp huyện (điều động, bổ nhiệm công chức lãnh đạo, chuyên viên cấp huyện có năng lực, phẩm chất tốt làm cán bộ lãnh đạo cấp xã; điều động, bổ nhiệm CBCC cấp xã có năng lực, phẩm chất tốt làm lãnh đạo, chuyên viên cấp huyện; điều động công chức cấp huyện có trình độ, năng lực không tốt làm công chức cấp xã), từng bước khắc phục tình trạng khép kín, cục bộ địa phương, tạo động lực cho CBCC tích cực làm việc, nỗ lực học tập, rèn luyện, phấn đấu vươn lên, vừa củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở vừa tạo sự liên thông trong đội ngũ CBCC ở các cấp.

- Xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBCCVC, đảm bảo công tác đào tạo, bồi dưỡng phải xuất phát từ quy hoạch, gắn với sử dụng, đúng với ngạch và chức danh cán bộ, chú trọng bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ và kinh nghiệm giải quyết những tình huống theo từng chức danh CBCC cụ thể. Quý 2, năm 2013 phối hợp mở thêm lớp Đại học Luật tại huyện, xem xét cử CBCCVC tham gia đào tạo; rà soát, lập danh sách cán bộ cấp xã đã qua đào tạo Trung cấp LLCT đề nghị học bổ sung kiến thức để đổi bằng Trung cấp LLCT - hành chính (nhằm nâng chuẩn trình độ chuyên môn);

- Cụ thể hóa các quy định của tỉnh, Trung ương áp dụng vào tình hình cụ thể ở địa phương để hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, tổ chức nhà nước, Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn xây dựng quy chế làm việc, quy chế phối hợp với các tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới, nâng hiệu quả hoạt động của Ủy ban nhân dân, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác của đội ngũ CBCCVC;

- Đổi mới mạnh mẽ, một cách đồng bộ tác phong và tư duy làm việc của các tổ chức Đảng, chính quyền, mặt trận và toàn thể nhân dân, đặc biệt là ở cơ sở; kiên quyết loại trừ tư tưởng cục bộ, không ủng hộ cái mới, chậm chuyển biến, đổi mới phong cách lãnh đạo và nề nếp làm việc trì trệ của đội ngũ CBCCVC;

- Tăng cường và thực hiện tốt công tác thanh tra để hạn chế các tiêu cực trong hoạt động công vụ của đội ngũ CBCCVC và các cơ quan, đơn vị, tổ chức nhà nước; tăng cường kiểm tra công vụ và cương quyết xử lý các trường hợp không chấp hành nghiêm túc kỷ luật, kỷ cương hành chính, sử dụng thời gian làm việc không hiệu quả, phong cách, tác phong, lề lối làm việc không chuẩn mực (kể cả trách nhiệm của thủ trưởng trong trường hợp đơn vị có người vi phạm) nhằm nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu và trách nhiệm của CBCCVC trong thi hành công vụ, giúp đội ngũ CBCCVC hình thành đạo đức công vụ, thực hiện tốt quy tắc ứng xử trong thực thi công vụ.