Thôn Ta Lo cách UBND xã khá xa, là một thôn miền núi có hai dân tộc Pakor và Tà Ôi cùng sinh sống, đời sống của bà con chủ yếu phụ thuộc vào nương rẫy. Mặc dù địa bàn rộng và nhiều khe suối, người dân sống thưa thớt nhưng trong những năm qua, công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt chính sách DS-KHHGĐ ngày càng được triển khai sâu rộng và thường xuyên liên tục. Vì vậy, trong giai đoạn 2009 – 2014, tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai hàng năm đạt trên 95%, không có trường hợp vi phạm sinh con thứ 3 trở lên, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống không còn xảy ra, đặc biệt bà con đã tự nguyện ký cam kết và xây dựng thành công mô hình “xã, phường, cụm dân cư không có người sinh con thứ 3 trở lên" 5 năm liền được UBND tỉnh khen. Để đạt được kết quả đó, bên cạnh sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của cấp ủy Đảng, Chính quyền địa phương và sự nổ lực của ban lãnh đạo thôn, cũng như sự hưởng ứng tích cực của người dân thôn Ta Lo là rất lớn. Chị Hồ Thị Lách người dân trong thôn cho biết: “Cứ mỗi tối, tổ công tác của thôn gồm chuyên trách, cộng tác viên DS-KHHGĐ, thôn trưởng, phụ nữ, nông dân, đoàn thanh niên lại đến nhà tôi và các nhà khác trong xóm để tuyên truyền ký cam kết thực hiện không sinh con thứ 3 trở lên. Vợ chồng tôi có 2 con gái nên vẫn muốn sinh thêm cháu nữa cho “có trai có gái” nhưng khi được anh chị em trong thôn tuyên truyền phân tích, giải thích thì vợ chồng tôi quyết định từ bỏ ý định sinh thêm con”.

Với việc “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, các tuyên truyền viên dân số đã giải thích, tuyên truyền, vận động từng cặp vợ chồng không sinh con thứ 3 trở lên để họ đặt bút ký vào bản cam kết thực hiện chính sách dân số. Anh Trần Quốc Hải - Chuyên trách DS-KHHGĐ xã Hồng Vân cho biết: “Xã chọn thôn Ta Lo làm điểm chỉ đạo người dân ký cam kết xây dựng mô hình cụm dân cư không có người sinh con thứ 3 trở lên.. Ở những thôn còn lại, chúng tôi sẽ đến từng nhà vận động các cặp vợ chồng ký cam kết ngay tại chỗ. Đây là một chủ trương đúng đắn, tuy nhiên, để người dân thực hiện tốt thì các cấp, các ngành, chính quyền địa phương cần tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo”.

Một buổi truyền thông tại thôn Ta Lo, xã Hồng Vân

Việc triển khai ký cam kết xây dựng mô hình cụm dân cư là một trong những chủ trương hợp tình, hợp lý, kịp thời của các cấp. Nội dung ký cam kết nhằm giúp tất cả cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đang sinh sống tại thôn xác định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của mình, cam kết thực hiện nghiêm chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, nội quy, quy chế, hương ước, quy ước của thôn bản trong việc thực hiện chính sách DS-KHHGĐ. Việc đưa nội dung không sinh con thứ 3 trở lên, không tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào hương ước, quy ước khi thôn đăng ký xây dựng đơn vị văn hóa đã tạo cho người dân có thói quen và ý thức tự giác, cùng bảo ban nhau thực hiện và chính họ là người giám sát việc thực hiện chính sách DS-KHHGĐ ở cơ sở. Bên cạnh đó, khi đưa các nội dung thực hiện chính sách DS-KHHGĐ vào hương ước, quy ước cũng giúp chính quyền địa phương rà soát, phát hiện những bản hương ước, quy ước có nội dung chưa phù hợp hoặc không còn phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước để kịp thời chỉnh sửa, bổ sung nhằm thực hiện tốt các mục tiêu giảm sinh, giảm sinh con thứ 3 trở lên, giảm và ngăn chặn tình trạng tảo tôn và hôn nhân cận huyết thống.

Để xây dựng và duy trì mô hình cụm dân cư trong 5 năm liền không có người sinh con thứ 3 trở lên, không có trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là một khoảng thời gian khá dài nên rất khó khăn trong việc tuyên truyền, vận động cho người dân thực hiện. Trao đổi vấn đề này anh Hồ Văn Ngoan cộng tác viên DS-KHHGĐ thôn Ta Lo chia sẻ: “Lúc đăng ký xây dựng mô hình thì 100% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ phải ký cam kết, những năm tiếp theo khi có biến động về số lượng các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ cần phải ký cam kết bổ sung ngay. Theo đó, các cặp vợ chồng phải chấp hành việc thực hiện chính sách DS-KHHGĐ, nếu vi phạm sẽ bị xử lý theo các quy định của Đảng, Nhà nước, quy định của cơ quan và theo quy ước, hương ước của thôn”.

Anh Hồ Văn Mân thôn trưởng chia sẻ thêm: Muốn vận động bà con thực hiện tốt chính sách DS-KHHGĐ và xây dựng thành công mô hình cụm dân cư, các ban, ngành trong thôn thực hiện phương châm “mưa dầm thấm lâu” thường xuyên đi đến từng hộ gia đình vận động thuyết phục họ tham gia công tác DS-KHHGĐ, thay đổi dần quan niệm sinh con trai, con gái và đặc biệt, xử lý nghiêm những người vi phạm chính sách DS-KHHGĐ mà người dân đã cam kết trong quy ước, hương ước; các già làng, trưởng bản, những người có uy tín ở thôn phải nêu gương trong việc vận động con, cháu, dâu, rễ hưởng ứng chủ trương của Đảng, Nhà nước về thực hiện chính sách DS-KHHGĐ. Nam giới, cũng phải chia sẻ thực hiện tốt công việc trong gia đình và lựa chọn một biện pháp tránh thai hiện đại cho phù hợp với sức khoẻ cho bản thân; các chị em ruột, chị em dâu, mẹ chồng nàng dâu phải biết động viên nhau làm tốt công tác DS-KHHGĐ và sinh đẻ có kế hoạch, không đẻ sớm, đẻ nhiều, đẻ dày; khuyến khích vật chất cho các thành viên của dòng họ, con cháu trong dòng họ học giỏi, cha mẹ thực hiện tốt chính sách DS-KHHGĐ, không vi phạm sinh con thứ 3 trở lên; định kỳ hàng năm, những ngày Lễ, Tết hoặc những ngày trọng đại của dòng họ cần lồng ghép họp kiểm điểm việc thực hiện các quy ước đề ra của gia tộc trong đó có việc thực hiện tốt chính sách DS-KHHGĐ và không sinh con thứ 3 trở lên.

Anh Hồ Văn Mân thôn trưởng thôn Ta Lo phấn khởi cho biết thêm: “Bên cạnh thực hiện tốt chính sách DS-KHHGĐ, người dân trong thôn luôn phát huy tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái. Thời gian qua, việc thực hiện các chính sách của Nhà nước, tham gia phong trào đền ơn đáp nghĩa, thể hiện đạo lý “Uống nước nhó nguồn”, công tác nhân đạo, từ thiện giúp đở những gia đình có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thôn được thực hiện có hiệu quả. Công tác bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em được đặc biệt quan tâm, 100% trẻ em trong độ tuổi được cắp sách đến trường; tổ chức khen thưởng, tặng quà cho các cháu có thành tích trong học tập và thi đổ vào các trường cao đẳng, đại học. Công tác vệ sinh môi trường, bảo vệ sức khoe nhân dân có nhiều chuyển biến tích cực, 100% trẻ em được tiêm chủng phòng chống các loại bệnh; phụ nữ được tư vấn miễn phí, khám và điều trị phụ khoa trong các đợt chiến dịch chăm sóc sức khỏe sinh sản do Trung tâm DS-KHHGĐ huyện tổ chức. Công tác xây dựng gia đình văn hóa, thôn văn hóa được chính quyền địa phương triển khai tích cực, hiện nay toàn thôn có 100% gia đình văn hóa, thôn Ta Lo nhiều năm liền được UBND huyện công nhận là thôn đạt chuẩn văn hóa”. Với những chia sẽ đó đã khẳng định rằng: ở địa phương nào có sự vào cuộc của Cấp ủy, Chính quyền, sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ của các ban ngành, đoàn thể thì ở địa phương đó công tác DS-KHHGĐ sẽ đạt được kết quả cao.

Chia tay người dân thôn Ta Lo trong một ngày nắng đẹp, nhìn những gia đình thực hiện quy mô ít con đều có cuộc sống ấm no, khang trang, sum vầy, hạnh phúc đang vui đùa bên dòng suối A Lin thơ mộng, hòa cùng niềm phấn khởi của anh trưởng thôn và anh cộng tác viên, chúng tôi cảm nhận rằng: Chính việc thực hiện tốt công tác DS-KHHGĐ nói chung và việc xây dựng thành công mô hình cụm dân cư đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho từng người dân trên mãnh đất thân yêu này.